ඉන්දියාව සහ උස්බෙකිස්තානය දිගුකාලීන සබඳතාවක් ඇති අතර, ඉන්දියාව උස්බෙකිස්තානයේ ඉහළම 10 වෙළඳ හවුල්කරුවන්ගෙන් එකකි.
ඉන්දියාව සහ උස්බෙකිස්තානය ටෂ්කන්ට් හි ද්විපාර්ශ්වික ආයෝජන ගිවිසුමක් අත්සන් කිරීමත් සමඟ ඔවුන්ගේ ආර්ථික සබඳතා ශක්තිමත් කර ගැනීමේ වැදගත් පියවරක් ගෙන තිබේ. 2024 සැප්තැම්බර් 27 වැනි දින ඉන්දියාවේ මුදල් අමාත්‍ය නිර්මලා සීතාරාමන් සහ උස්බෙකිස්තානයේ නියෝජ්‍ය අගමැති කොඩ්ජයෙව් ජම්ෂිඩ් අබ්දුකාකිමොවිච්  විසින් මෙම ගිවිසුම අත්සන් කරන ලදී. මෙම ගිවිසුම ජාතීන් දෙක අතර වැඩි ආර්ථික සහයෝගීතාවයක් වර්ධනය කිරීමේ තීරණාත්මක අවස්ථාවක් ලෙස සැලකේ.

ද්විපාර්ශ්වික ආයෝජන ගිවිසුම  සැලසුම් කර ඇත්තේ උස්බෙකිස්තානයේ ඉන්දියානු ආයෝජකයින්ට සහ ඉන්දියාවේ උස්බෙකිස්තාන ආයෝජකයින්ට සාධාරණ සැලකීම සහතික කිරීම මගින් ආරක්ෂාව සහ ආයෝජන ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා ය. එය ජාත්‍යන්තර පූර්වාදර්ශ සහ භාවිතයන් සමඟ සමපාත වන අතර, ආයෝජකයින්ගේ විශ්වාසය ඉහළ නංවන අතර වඩාත් ශක්තිමත් ද්විපාර්ශ්වික ආයෝජන සඳහා මග පාදයි. නීත්‍යානුකූල ආරක්‍ෂාව සහ සහතික ලබා දීමෙන්, ගිවිසුම මගින් ආර්ථික සබඳතා ශක්තිමත් කිරීමටත් දෙරට අතර ව්‍යාපාරික ව්‍යාපාර සඳහා වඩාත් ආරක්‍ෂිත පරිසරයක් නිර්මාණය කිරීමටත් අපේක්ෂා කෙරේ.

ආයෝජක අයිතිවාසිකම් සහ රාජ්‍ය නියාමන බලතල අතර සමතුලිතතාවයක් පවත්වා ගනිමින් ආයෝජකයින් ආරක්ෂා කිරීම අරමුණු කරගත් ප්‍රධාන විධිවිධාන කිහිපයක් ද්විපාර්ශ්වික ආයෝජන ගිවිසුමට ඇතුළත් වේ. ද්විපාර්ශ්වික ආයෝජන ගිවිසුම  හි එක් මූලික අංගයක් නම්, එය ආයෝජකයින් සඳහා අවම ප්‍රතිකාර සහ වෙනස්කම් නොකිරීම සහතික කිරීමයි. මෙමගින් විදේශීය ආයෝජකයින්ට දෙරටේම දේශීය ආයෝජකයින්ට වඩා අඩු වාසිදායක ලෙස නොසැලකීම සහතික කෙරේ.

මීට අමතරව, ගිවිසුම මගින් බේරුම්කරණය හරහා ස්වාධීන ආරවුල් විසඳීමේ යාන්ත්‍රණයක් ස්ථාපිත කරයි, එය ආයෝජකයින් සහ රාජ්‍යයන් අතර ගැටුම් නිරාකරණය කිරීම සඳහා මධ්‍යස්ථ සංසදයක් සපයනු ඇත. මෙය තීරණාත්මක අංගයක් වන අතර, යම් ආරවුල් ඇති වුවහොත් විනිවිද පෙනෙන සහ අපක්ෂපාතී ක්‍රියාවලියක් හරහා ආයෝජකයින්ට ඔවුන්ගේ අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා වන බවට සහතික වන බැවිනි.

ආයෝඡන අත්පත් කර ගැනීමෙන් ආරක්ෂා කිරීමේ විධිවිධාන ද ගිවිසුමට ඇතුළත් වේ. රජයක් පොදු අරමුණු සඳහා ආයෝජනයක් අත්පත් කර ගන්නේ නම්, ආයෝජකයින්ට සාධාරණ ලෙස වන්දි ලබා දෙන බව ද්විපාර්ශ්වික ආයෝජන ගිවිසුම  සහතික කරයි. මෙම විධිවිධානය හදිසි සහ අත්තනෝමතික අත්පත් කර ගැනීම් වලින් ආරක්ෂා වන බැවින් ආයෝජක විශ්වාසය පවත්වා ගැනීම සඳහා ඉතා වැදගත් වේ.

තවද, ද්විපාර්ශ්වික ආයෝජන ගිවිසුම  විනිවිදභාවය ප්‍රවර්ධනය කරන අතර ආයෝජකයින්ට අධික සීමා කිරීම්වලින් තොරව නිදහසේ ප්‍රාග්ධනය ගෙන යා හැකි බව සහතික කරමින් ආයෝජනවලට අදාළ අරමුදල් නොමිලේ මාරු කිරීමට ඉඩ සලසයි. දේශපාලන නොසන්සුන්තා හෝ අස්ථාවර කාලපරිච්ඡේදවලදී සිදු වූ පාඩු ඇතුළුව පාඩු සඳහා වන්දි ගෙවීම ද ගිවිසුම යටතේ ආවරණය කෙරේ.

ආයෝජකයින් සඳහා මෙම ආරක්ෂිත පියවරයන් තිබියදීත්, මහජන යහපත සඳහා නියාමනය කිරීමට රාජ්‍යයන් ඔවුන්ගේ ස්වෛරී අයිතිය රඳවා තබා ගැනීම සහතික කිරීම මගින් ගිවිසුම ශේෂයක් පවත්වා ගනී. මෙයින් අදහස් කරන්නේ ඉන්දියාව සහ උස්බෙකිස්තානය යන දෙඅංශයටම ද්විපාර්ශ්වික ආයෝජන ගිවිසුම  යටතේ ඇති වගකීම් කඩ නොකර සෞඛ්‍යය, ආරක්ෂාව සහ පාරිසරික ආරක්ෂාව වැනි ක්ෂේත්‍රවල ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීමට නම්‍යශීලී බවක් ඇති බවයි. ජාතික අවශ්‍යතා ආරක්ෂා කරමින් තිරසාර ආයෝජන ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා මෙම ශේෂය අත්‍යවශ්‍ය වේ.

ඉන්දියාව සහ උස්බෙකිස්තානය දිගුකාලීන සබඳතාවක් ඇති අතර, ඉන්දියාව උස්බෙකිස්තානයේ ඉහළම 10 වෙළඳ හවුල්කරුවන්ගෙන් එකකි. කෙසේ වෙතත්, ජාතීන් දෙක අතර වෙළඳාම සහ ආයෝජන සඳහා ඇති හැකියාව බොහෝ දුරට ප්‍රයෝජනයට ගෙන නොමැත. 2023 දී දෙරට අතර ද්විපාර්ශ්වික වෙළඳාම ඩොලර් මිලියන 756.60 ක් වූ නමුත් විශේෂඥයින් විශ්වාස කරන්නේ විශේෂයෙන් ඖෂධ, යන්ත්රෝපකරණ සහ රෙදිපිළි වැනි අංශවල වර්ධනය සඳහා සැලකිය යුතු ඉඩක් ඇති බවයි.

උස්බෙකිස්තානයට සිදුකරන ඉන්දියානු අපනයන අතර ඖෂධ නිෂ්පාදන, යාන්ත්‍රික උපකරණ සහ ජංගම දුරකථන ඇතුළත් වන අතර ඉන්දියාව උස්බෙකිස්තානයෙන් පලතුරු, එළවළු සහ පොහොර වැනි විවිධ නිෂ්පාදන ආනයනය කරයි. ද්විපාර්ශ්වික ආයෝජන ගිවිසුම  මඟින් දෙරටේම ව්‍යාපාර සඳහා, විශේෂයෙන්ම සෞඛ්‍ය සේවා, කෘෂිකර්මාන්තය සහ නිෂ්පාදන වැනි කර්මාන්ත සඳහා නව අවස්ථා විවෘත කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.

ඉන්දියාව දැනටමත් උස්බෙකිස්තානයේ කැපී පෙනෙන පැවැත්මක් ඇති අතර, මුළු ඉන්දියානු ආයෝජන දළ වශයෙන් ඩොලර් මිලියන 61 කි. ඉන්දියානු සමාගම් ඖෂධ, ආගන්තුක සත්කාර සහ විනෝද උද්‍යාන වැනි අංශවල සැලකිය යුතු ආයෝජනයක් කර ඇත. මෙම ගිවිසුම මගින් මෙම අංශවල මෙන්ම සෞඛ්‍ය සේවා, රෙදිපිළි සහ පතල් කැණීම් වැනි නැගී එන ක්ෂේත්‍රවල තවදුරටත් ආයෝජන දිරිමත් කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.

ප්‍රධාන ඉන්දීය සමාගම් උස්බෙකිස්තානයේ ආයෝජන පුළුල් කිරීමට කැමැත්ත පළ කර ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, ඉන්දියානු බහුජාතික සමාගමක් වන GMR, ජාතීන් දෙක අතර ප්‍රවාහන සම්බන්ධතා ශක්තිමත් කළ හැකි උස්බෙකිස්තානයේ ගුවන් තොටුපළ සහ ගුවන් කොරිඩෝ සංවර්ධනය කිරීමට උනන්දුවක් දක්වා ඇත. මීට අමතරව, ඇමිටි විශ්ව විද්‍යාලය සහ ෂර්දා විශ්ව විද්‍යාලය වැනි ඉන්දියානු අධ්‍යාපන ආයතන උස්බෙකිස්තානයේ මණ්ඩප පිහිටුවා ඇති අතර දෙරට අතර අධ්‍යාපනික සබඳතා තවදුරටත් ගැඹුරු කරයි.

ද්විපාර්ශ්වික ආයෝජන ගිවිසුම අත්සන් කිරීම ඉන්දීය-උස්බෙකිස්තාන සබඳතාවල නව පරිච්ඡේදයක් සනිටුහන් කරයි. ආරක්ෂිත සහ ආයෝජක හිතකාමී පරිසරයක් පෝෂණය කිරීමට දෙරට කැපවී සිටින අතර, ගිවිසුම මගින් ද්විපාර්ශ්වික ආයෝජන වැඩි කිරීමට මග පාදනු ඇතැයි අපේක්ෂා කරන අතර, එමඟින් දෙරටේම ආර්ථික වර්ධනයට සහ සංවර්ධනයට දායක වනු ඇත.

මෙම ගිවිසුම ආයෝජකයින්ගේ විශ්වාසය වැඩි කරනවා පමණක් නොව ඉන්දියාව සහ උස්බෙකිස්තානය අතර වර්ධනය වන උපායමාර්ගික හවුල්කාරිත්වය ද සංඥා කරයි. ජාතීන් දෙකම අවස්ථා ගවේෂණය කරමින් සිටින බැවින්