भारत र युक्रेनले द्विपक्षीय व्यापार र आर्थिक सम्बन्धलाई विस्तार र गहिरो बनाउन सबै सम्भावित उपायहरूको खोजी गर्नेछन्।
सन् २०२४ अगस्ट २३ मा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको किभ भ्रमणले भारत-युक्रेन द्विपक्षीय सहकार्यलाई व्यापार, वाणिज्य, विज्ञान र प्रविधि जस्ता विविध क्षेत्रहरूमा उल्लेखनीय रुपमा बढावा दिनेछ।** यस ऐतिहासिक भ्रमणको क्रममा प्रधानमन्त्री मोदी र युक्रेनका राष्ट्रपति भोলোदिमिर जेलेन्स्कीबीच भएको छलफलले कृषि, औषधि, रक्षा, शिक्षा, र संस्कृतिलगायतका मुख्य क्षेत्रहरूमा सहयोगको विषयलाई समेटेको थियो। दुवै नेताले डिजिटल सार्वजनिक पूर्वाधार, हरित ऊर्जा, र उद्योग जस्ता उदीयमान क्षेत्रमा साझेदारीलाई थप गहिराइमा लैजान र दुवै देशका व्यवसायहरूलाई बढी संलग्न गराउनेमा विशेष चासो व्यक्त गरे।

प्रधानमन्त्री मोदी र राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले भारत-युक्रेन अन्तरसरकारी आयोगको महत्वपूर्ण भूमिकालाई जोड दिए। नेताहरूले अन्तरसरकारी आयोगका अध्यक्षहरूलाई द्विपक्षीय व्यापार र आर्थिक सम्बन्धलाई द्वन्द्व पूर्वको स्तरमा पुनर्स्थापना गर्न र यसलाई अझ विस्तार गर्न सबै सम्भावित उपायहरू अन्वेषण गर्न निर्देशन दिए। संयुक्त वक्तव्यले, विशेष गरी सन् २०२२ देखि जारी युद्धको चुनौतीहरूका बीचमा, भविष्यमुखी र बलियो आर्थिक साझेदारीको महत्त्वलाई उजागर गरेको थियो।

वार्ताको एउटा प्रमुख ध्यान रक्षा सम्बन्धलाई सुदृढ पार्ने विषयमा केन्द्रित थियो। नेताहरूले भारतमा उत्पादनका लागि संयुक्त सहकार्य र साझेदारीको महत्वलाई स्वीकार गरे, साथै रक्षा क्षेत्रमा उदीयमान क्षेत्रमा सहकार्यलाई पनि अगाडि बढाउने सहमति जनाए।

भारत र युक्रेनले चारवटा महत्वपूर्ण सम्झौतामा हस्ताक्षर गरी उनीहरूको द्विपक्षीय सम्बन्धमा नयाँ अध्यायको सुरुवात गरे।मुख्य सम्झौताहरू मध्ये एक कृषि र खाद्य उद्योगमा सहकार्यमा केन्द्रित छ। यस सम्झौताले जानकारीको आदानप्रदान, संयुक्त वैज्ञानिक अनुसन्धान, र कृषि अनुसन्धानमा सहकार्यको माध्यमबाट पारस्परिक रूपमा लाभदायक सम्बन्धहरू विकास गर्ने लक्ष्य राखेको छ। साथै, भारतको केन्द्रीय औषधि मानक नियन्त्रण संगठन र युक्रेनको राज्य औषधि र औषधि नियन्त्रण सेवा बीचको समझदारी पत्रले सूचना आदानप्रदान, क्षमता निर्माण, र तालिम मार्फत चिकित्सा उत्पादनहरूको सुरक्षा र गुणस्तर सुधार गर्ने लक्ष्य राखेको छ।

भ्रमणको अर्को मुख्य आकर्षण भनेको प्रधानमन्त्री मोदीले युक्रेनलाई चारवटा भारत स्वास्थ्य पहल सहयोग हित र मैत्री क्युबहरू हस्तान्तरण गर्नु हो, जुन भारतको मानवीय सहायता को एक हिस्सा हो। यी क्युबहरू आपतकालीन चिकित्सा अवस्थामा, जस्तै ट्रमा, जलन, र हड्डी भाँचिएका स्थितिहरूमा सहयोग पुर्या उन सक्षम छन् र प्रतिदिन १०-१५ शल्यक्रिया गर्न सक्ने क्षमता राख्छन्। राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले यस सहयोगको लागि कृतज्ञता व्यक्त गरे, जसले चुनौतीपूर्ण समयमा युक्रेनलाई समर्थन गर्न भारतको प्रतिबद्धतालाई अझ सुदृढ बनाएको छ।